Bọ xít có tên khoa học là Helopeltis sp, thuộc bộ cánh nửa Hemiptera, họ Miridae. Về hình thái bọ xít có thân hình thon dài, râu dài quá thân mình, có một chùy nhỏ đặc trưng trên lưng và giữa các loài có màu sắc khác nhau và giống con muỗi nên thường gọi là “bọ xít muỗi”. Là côn trùng đa thực, gây hại phổ biến trên cây ăn trái như bưởi, chanh, cam, quýt, mãng cầu, bơ…và cây công nghiệp điều, tiêu, cà phê…. Tỉnh Quảng Nam đã và đang trồng nhiều loại cây ăn quả đặc sản như bưởi Trụ lông, Thanh trà, bưởi Da xanh, bưởi Năm roi…và một số cây ăn quả khác dễ bị bọ xít gây hại. Do vậy việc nhận biết các đặc điểm của loài côn trùng này để đề ra cách phòng trừ hiệu quả là rất cần thiết.

Hình ảnh con bọ xít (hình minh họa)

Bọ xít thích hợp với môi trường sống ở  nhiệt độ từ 25 - 28 độ C, ẩm độ trên 90%, tiết trời mát, âm u, nóng ẩm. Bọ xít có vòng đời khoảng 40 ngày, sau khi vũ hóa, bọ bắt cặp giao phối, khoảng 3 ngày sau bọ cái đẻ khoảng 50 - 60 trứng. Bọ xít đẻ trứng nhỏ, màu trắng, đẻ rời rạc hay từng chùm 2 - 4 quả trên gân lá, cành, trái non. Ấu trùng có 5 tuổi, khi mới nở sống tập trung nơi các bộ phận non, bọ non giống thành trùng, bọ trưởng thành di chuyển chậm, thích sống trong các bụi rậm và gây hại vào lúc sáng sớm hay chạng vạng tối.

Nhìn chung, bọ xít có thể sống và gây hại quanh năm, tuy nhiên vào mùa mưa và nhất là khi cây ra lá, đọt, hoa, trái non bọ sẽ xuất hiện nhiều và gây hại nặng. Bọ xít gây hại bằng cách dùng kim chích, chích vào mô thực vật non như lá, hoa, bông, trái non để hút dịch, do trong dịch nước bọt có chất độc, khiến vết chích có đốm đen (đốm to nhỏ tùy bọ non hay trưởng thành gây hại), lá biến dạng, cong queo, bông khô, rụng, trên trái vết chích làm trái non rụng hoặc để lại các vết sẹo, lõm làm trái giảm giá trị thương phẩm, ngoài việc gây hại trực tiếp, vết chích còn tạo điều kiện để nấm bệnh thán thư xâm nhập và các loại bệnh khác sẽ làm khó khăn trong phòng trị. Do vậy sau thu hoạch phải cắt bỏ và tiêu hủy cành vượt, cành tăm, cành vô hiệu, cành sâu bệnh và dọn sạch cỏ dại và tàn dư cây trồng vụ trước trong và quanh vườn.

Trồng đúng mật độ để khi cây phát triển tối đa không bị chạm tán, không trồng dày để tán cành lá chạm vào nhau; vừa cạnh tranh ánh sánh, dinh dưỡng, rậm rạp làm nơi trú ngụ của bọ xít và các đối tượng sâu bệnh khác gây hại. Bón phân cân đối, chú ý tăng lượng phân kali và lân. Hun khói xua đuổi bọ xít vào sáng sớm hay chiều mát. Khi bọ xít gây hại mạnh phải dùng thuốc phun kịp thời vào lúc sáng sớm hay chiều mát.

Để phòng trừ bọ xít hại cây ăn quả, người làm vườn ngoài việc nhận biết đặc điểm và tập tính gây hại của bọ xít, nhất là ở giai đoạn khi cây ra lá non, búp, bông và trái non. Vì vậy ngoài việc áp dụng biện pháp đầu tư thâm canh phải thường xuyên thăm vườn nhằm sớm phát hiện vòng đời xuất hiện gây hại để có biện pháp phòng trừ hiệu quả; có như vậy mới giảm chi phí đầu tư, góp phần bảo vệ môi trường sinh thái và mang lại hiệu quả kinh tế cao, không gây thiệt hại, tốn kém cho người làm vườn./.