Cây có múi thường phân hóa mầm hoa trong điều kiện khô hạn, bằng cách không tưới nước trong một thời gian nhất định giúp cho cây phân hóa mầm hoa tốt. Việc xử lý ra hoa cho cây có múi ra quả nghịch vụ để bán với giá thành cao hơn được áp dụng ở nhiều trang trại, vùng chuyên canh và các nhà vườn;
Hình ảnh: Bưởi Thanh Trà trước mùa thu hoạch tại xã Tiên Hà huyện Tiên Phước
Sau khi thu hoạch xong tiến hành vệ sinh vườn như: cắt tỉa cành già, cành sâu bệnh, làm cỏ, quét vôi gốc, phun thuốc phòng ngừa sâu bệnh... Sau đó bón phân lần 1 với liều lượng tùy thuộc vào sự sinh trưởng và tuổi cây;
*/ Giai đoạn bón phân cho cây ăn quả có múi từ năm thứ 4 trở đi được phân chia thành 4 lần/năm: Với lượng phân (xen bảng 01):
- Trước khi cây ra hoa: 1/3N;
- Sau khi đậu trái (6 - 8 tuần): 1/3 N + 1/2 K2O;
- Trước khi thu hoạch (1 - 2 tháng): 1/2 K2O;
- Sau khi thu hoạch trái, tỉa cành xới gốc làm cỏ: 1/3N + toàn bộ lân + 10-20 kg phân chuồng/1 gốc;
Lượng phân bón tăng theo tuổi cây nhưng đến năm thứ 10 trở đi lượng phân ổn định;
Hiện nay đối với cây từ 6 năm tuổi trở lên, ở những vườn có điều kiện chăm sóc cao, có thể bón như sau:
+ Sau thu hoạch: 30%N + 40% P2O5 (10-20 kg phân hữu cơ/1 gốc);
+ Trước khi xiết nước: 10% N + 20% P2O5 + 50% K2O;
+ Sau khi tưới trở lại: 10% N + 10% P2O5 + 10% K2O;
+ Sau khi đậu quả: 15% N + 10% P2O5 + 10% K2O;
+ Giai đoạn phát triển quả: 35% N + 20% P2O5;
+ Trước khi thu hoạch 1 tháng: 30% K2O;
Giai đoạn phát triển quả có thể kết hợp phun phân bón lá phù hợp với từng giai đoạn sinh trưởng;
Phân bón lá có thể được phun lên cây để hỗ trợ dinh dưỡng giúp cho cây có múi phát triển tốt hơn, nhất là trong trường hợp nguồn nước tưới bị ô nhiễm;
Bảng 01: Lượng phân bón cho cây có múi ở thời kỳ khai thác
|
Tuổi cây
|
Lượng phân g/cây/năm
|
|
N
|
P2O5
|
K2O
|
|
1-3
|
50-100
|
50-100
|
60
|
|
4-6
|
200-250
|
150-200
|
120
|
|
7-9
|
300-400
|
250-300
|
180
|
|
>10
|
400-800
|
350-400
|
240
|
*/ Phương pháp bón phân;
- Cuốc rãnh xung quanh gốc theo hình chiếu của tán cây, rãnh sâu 10-15 cm, rộng 10- 20 cm cho phân vào, lấp đất và tưới nước;
- Khi cây giao tán không cần đào rãnh mà có thể dùng cuốc xới nhẹ lớp đất chung quanh tán cây, bón phân, lấp đất lại và tưới nước. Cũng có thể kết hợp với đắp gốc để bón phân hoặc dùng bừa răng cào lấp phân giúp hạn chế đứt rễ;
Chú ý: Lượng nước tưới vừa phải, nếu quá thừa cây sẽ ra đọt non ảnh hưởng đến việc xử lý ra hoa sau này (hoa sẽ ra muộn hơn);
1. Xử lý ra hoa trên cây cam và quýt:
- Cách làm: Sau khi bón phân lần 2, từ khoảng 15/2 dương lịch ngừng tưới nước cho tới 5/3 dương lịch (20 ngày) thì bắt đầu tưới trở lại, mỗi ngày 2-3 lần và tưới liên tục 3 ngày liền, đến ngày thứ 4, tưới mỗi ngày/1lần, 7-15 ngày sau khi tưới trở lại cây sẽ ra hoa, thời gian này tưới cách ngày;
2. Xử lý ra hoa trên cây chanh:
a) Tạo sự khô hạn để xử lý ra hoa: Chanh có thể ra hoa quanh năm nhưng tập trung vào mùa xuân (mùa thuận), muốn chanh có quả mùa nghịch thì phải tiến hành chăm sóc bón phân để cây ra hoa tháng 9,10;
*/ Qui trình có thể tóm tắt như sau:
- Đầu tháng 7 dương lịch bón phân: 0,5-1 kg (Urê+ DAP+Kali)/gốc (tùy theo tuổi và tình trạng sinh trưởng) theo tỷ lệ: 1 Urê + 2 DAP + 2 Kali, sau đó tưới nước đủ ẩm. Khoảng 15 ngày sau khi bón phân sẽ rụng khoảng 20 - 30% tổng số lá trên cây chanh, ngừng tưới nước kéo dài khoảng 15 - 20 ngày. Đến cuối tháng 7 thì tiến hành tưới nước trở lại, hai ngày đầu tưới 2 - 3 lần/ngày sau đó giảm 1lần/ ngày;
- Những ngày đầu tháng 8 cây sẽ trổ hoa, khoảng 20 ngày sau quả đậu. Khi quả lớn đường kính khoảng 0,5 cm - 1,0 cm thì bón phân và liều lượng cho mỗi gốc 0,2 - 0,5 kg (Urê + DAP + Kali) cũng theo tỷ lệ 1:1:1. Sau đó mỗi tháng bón 2 lần: vào ngày 15 và 30 của tháng (bón 2 tháng như vậy);
b) Sử dụng Urê phun lên lá: Sử dụng 1 kg Urê pha trong bình 8 lít nước xịt thẳng lên lá, sau vài ngày lá sẽ rụng khoảng 30-50% tổng số lá trên cây, sau đó ngưng tưới. Khoảng cuối tháng 7 dương lịch phun Flower-95 hoặc Thiên nông (kích thích ra hoa) lên lá (liều lượng theo hướng dẫn ghi trên nhãn phân bón lá);
Áp dụng phương pháp trên thì thu hoạch quả từ tháng 1-3 của năm sau;
3. Xử lý ra hoa trên cây bưởi:
Bưởi cần thời gian khô hạn để phân hóa mầm hoa, cần tạo sự khô hạn để bưởi ra hoa trong thời gian cần thiết. Thời gian tạo khô hạn kéo dài 20-30 ngày vào tháng 12 và tháng 01 năm sau, thu hoạch quả vào Tết Trung Thu (vụ nghịch khoảng tháng 7-8 dương lịch) hoặc xử lý tháng 4-6 dương lịch thu hoạch quả vào tết Nguyên Đán (vụ thuận khoảng tháng 12 và tháng 01 năm sau). Trước khi tạo sự khô hạn nhân tạo, cây cũng đã được bón phân lần 2 (trước khi ra hoa). Trong mùa mưa, dùng vải nylon phủ sum quanh gốc cũng có thể tạo sự khô hạn để xử lý ra hoa./.